ဒီဇင္ဘာ ၂၂ ရက္ေန႕မွာ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးအတြက္ အသက္ေပးသြားခဲ့ရေသာ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္ကုိ ျပန္လည္ အမွတ္ရေစေသာ အားျဖင့္ ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္၏ အေၾကာင္းေဆာင္းပါးကုိ ျပည္သူ႕ေခတ္ ဂ်ာနယ္မွ တင္မုိးေဆြ ေရးသားေသာ ေဆာင္းပါးေလးအား ျပန္လည္ ေရးသား မွ်ေဝ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ရပါတယ္။
ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္သည္ ၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုေခတ္က တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးအတြက္ အသက္ႏွင့္ လဲသြားေသာ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္။ အမည္ရင္းမွာ ကုိေအာင္ေက်ာ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္အေနႏွင့္ ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္ ဟု ေခၚၾကသျဖင့္ ထုိအမည္ႏွင့္ပင္ ျမန္မာ့ သမုိင္းတြင္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္။
ကုိေအာင္ေက်ာ္ကုိ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၇၇ ခုႏွစ္ တပုိ႕တြဲလဆုတ္ ၉ ရက္ တနဂၤေႏြေန႕တြင္ ဟသၤာတခရုိင္ မဲဇလီကုန္း၊ ရုံးဇင္ရြာတြင္ အဖ အလယ္တန္းေက်ာင္းဆရာႀကီး ဦးေက်ာ္ဒင္၊ အမိ ေဒၚေရႊေက်ာ့တုိ႕မွ ဖြားျမင္သည္။ ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွမ တစ္က်ိပ္ တစ္ေယာက္ ရွိသည့္ အနက္ အဠမေျမာက္ ေမြးဖြားခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ေမြးခ်င္းေပါက္ ေဖာ္မ်ားမွာ ဖခင္ႀကီးကဲ့သုိ႕ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမ မ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။ ကုိေအာင္ေက်ာ္ သည္ ဖခင္ႀကီး၏ အလယ္တန္းေက်ာင္းတြင္ သူငယ္တန္းမွ စ၍ ေျခာက္တန္းအထိ ပညာဆည္းပူးခဲ့သည္။
ထုိ႕ေနာက္ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းမ်ား ေပၚေပါက္လာခ်ိန္တြင္ ဇာတိရံုးဇင္ရြာႏွင့္ တစ္မုိင္ခန္႕ ေဝးေသာ မဲဇလီၤကုန္းရွိ အမ်ဳးိသား အလယ္တန္းေက်ာင္းသုိ႕ ေျပာင္းေရႊ႕ကာ အဂၤလိပ္ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာပညာ သင္ယူသည္။ ထုိေက်ာင္းမွပင္ ကုိေအာင္ေက်ာ္သည္ အမ်ဳိးသားစိတ္ ဗီဇကုိ ရရွိခဲ့သည္ဟု ဆုိရေပမည္။
မဲဇလီကုန္းၿမိဳ႕ အမ်ဳိးသား အလယ္တန္းေက်ာင္းမွ သတၱမတန္း ေအာင္ျမင္ၿပီးေနာက္ ဟသၤာတၿမိဳ႕ရွိ ေဒါက္တာ ကမ္းမင္း အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ မိဘေဆြမ်ဳိးမ်ား၏ ဆႏၵအရ အထက္တန္းပညာမ်ားကုိ ဆက္လက္ သင္ယူခဲ့သည္။
ယင္းသုိ႕ အေနာက္တုိင္းဆန္သူမ်ား ေနေလ့ရွိေသာ ေက်ာင္းတြင္ကုိေအာင္ေက်ာ္အတြက္မ်က္စိေနာက္စရာမ်ားႏွင့္ သာ ေတြ႕ေနရသျဖင့္ ထုိဓေလ့ထံုးစံမ်ားကုိ သေရာ္သည့္အေနျဖင့္ ကုိေအာင္ေက်ာ္သည္ ခံုဖိနပ္စီး၊ ပင္နီတုိက္ပံုဝတ္၊ ကတံုးဆံေထာက္ညွပ္၊ ဘုက်က်၊ ခြက်က် ေနထုိင္ခဲ့သည္။ သုိ႕ရာတြင္ ပညာေရးဘက္၌မူ ထူးခၽြန္သူျဖစ္သျဖင့္ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ဆယ္တန္း စာေမးပြဲကုိ ေအာင္ျမင္ခဲ့ေလသည္။
ဆရာမ်ား၏ ဆံုးမစကားကို နာယူတက္သူ တစ္ေယာက္ ျဖစ္သျဖင့္ ကုိေအာင္ေက်ာ္သည္ ဟသၤာတေက်ာင္းမွ ဆရာမ်ား၏ လမ္းညႊန္မွဳအရ ၁၉၃၄-၃၅ ပညာသင္ႏွစ္တြင္ ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္ တက္ေရာက္ ပညာသင္ယူခဲ့သည္။ ျမန္မာဘာသာ၊ စီးပြားေရး ပညာရပ္တုိ႕ကုိ ယူ၍ တကၠသုိလ္ ပညာကို သင္ယူခဲ့ရာ ျမန္မာစာေပတြင္ ထူးခၽြန္သျဖင့္ ျမန္မာစာ ကထိက ဦးထြန္းေဖက ျမန္မာစာဂုဏ္ထူးယူရန္ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသားစိတ္ဓာတ္ ျပင္းထန္ေသာ ကုိေအာင္ေက်ာ္သည္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းမွ အေနာက္တုိင္းဆန္ဆန္ ပြဲသဘင္မ်ားကုိ မ်က္စိစပါးေမြး စူးခဲ့သည္။ ကပြဲသဘင္ အခမ္းအနားမ်ားသုိ႕ ခံုဖိနပ္စီး၍ ဝင္ျခင္း ပြဲသဘင္အခန္းမွ တစ္ေယာက္တည္း ဆန္႕က်င္၍ ထြက္ခဲ့ျခင္းမ်ား လုပ္ခဲ့ေလသည္။ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓာတ္ကုိ အမူအရာႏွင့္သာမက အေဟာအေျပာတုိ႕ႏွင့္လည္း ျပသခဲ့သည္။ ပါေတာ္မူေန႕ႏွင့္ အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႕မ်ားသုိ႕ ေရာက္တုိင္း လုိလုိပင္ ကိုေအာင္ေက်ာ္သည္ မိမိၿမိဳ႕နယ္သုိ႕ အမ်ဳိးသား လွဳံ႕ေဆာ္ေရးတရားမ်ား သြားေရာက္ ေဟာေျပာျခင္း၊ စာၾကည့္တုိ္က္မ်ား ဦးစီးဖြင့္လွစ္ေပးျခင္း၊ စကားရည္လုပြဲမ်ား၊ ေစာေျပာပြဲမ်ားကို လုပ္ကုိင္ႏုိင္ရန္ စီးစဥ္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးခဲ့သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ အတြင္ ခရမ္း၊ သံုးခြဘက္သုိ႔ စည္းရုံးေရး ဆင္းေနရသည့္အခါ ေနရင္းရပ္ရြာရွိ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းမ်ားထံ သူကုိယ္တုိင္ မလာေရာက္ႏုိင္သျဖင့္ မည့္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား လုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း အႀကံေပး စာမ်ားေရးသားေပးပုိ႕ခဲ့သည္။
ပါေတာ္မူေန႕ တစ္ရက္တြင္ ကုိေအာင္ေက်ာ္သည္ ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္ ေၾကာ္ျငာသင္ပုန္းတြင္ နယ္ခ်ဲ႕ေတာ္လွန္ေရး ေဆာင္းပါးအေနျဖင့္ ``ဤေန႕ေရာက္တုိင္း ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားကုိ စိတ္နာသည္၊ ဤေန႕တြင္ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားႏွင့္ အလုိေတာ္ရိမ်ားကို စကားမေျပာလုိ`` စသည္ျဖင့္ မင္နီျဖင့္ ေရးသားကာ ကပ္ထားခဲ့ဖူးသည္။
၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လတြင္ ကုလားဗမာ အဓိကရုဏ္ ျဖစ္ပြားစဥ္အခါက ကုိေအာင္ေက်ာ္၏ ဇာတိၿမိဳ႕ကေလးတြင္လည္း ျဖစ္ပြားသျဖင့္ အဖမ္းခံရသူအမ်ားအျပားရွိခဲ့သည္။ ထုိစဥ္ ကိုေအာင္ေက်ာ္သည္ ဟသၤာတသုိ႕ေရာက္လာကာ ဟသၤာတဦးျမ၊ ပါလီမန္အမတ္ ဦးဟိန္တုိ႕ႏွင့္ တုိင္ပင္၍ ဟသၤာတေထာင္သုိ႕ ဝင္ေရာက္ ၾကည့္ရ်ဳၿပီး အဖမ္းအဆီးခံေနရသူမ်ားကုိ အားေပးစကား ေျပာဆုိခဲ့သည္။ ၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပံု မတုိင္မီကိုေအာင္ေက်ာ္သည္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ သမဂၢ ဒုတိယဥကၠဠ ကိုလွေရႊ၊ ကိုသိန္းေအာင္တုိ႕ႏွင့္အတူ မဲဇလီကုန္းသုိ႕ ေရာက္ရွိလာၿပီး ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ေမွာက္ေရးကုိ လွဳံ႕ေဆာ္ခဲ့သည္။
၁၃၀၀ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံုတြင္ ကိုေအာင္ေက်ာ္သည္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အမွဳေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သျဖင့္ အေရးေတာ္ပံုအတြက္ မအားမလပ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသည္။ ေရနံေျမ သပိတ္ေမွာက္ အလုပ္သမားမ်ားအား ဆူပူေအာင္ လွဳံ႕ေဆာ္ေဟာေျပာမွဳျဖင့္ တကၠသုိလ္ သမဂၢ ဥကၠဠကုိဗဟိန္းႏွင့္ အတြင္းေရးမွဴး ကုိဗေဆြတုိ႕အား အစုိးရက ဖမ္းဆီးလုိက္သည့္အခါ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၃ ရက္ ညတြင္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ သမဂၢ အသင္းတုိက္၌ ကုိေအာင္ေက်ာ္ အပါအဝင္ အမွဳေဆာင္အဖြဲ႕သည္ ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ၿပီးေနာက္ ရန္ကုန္ႏွင့္ မေကြးတြင္ ထုတ္ထားေသာ ပုဒ္မ ၁၄၄ ကုိ ရုပ္သိမ္းေပးရန္ႏွင့္ ဖမ္းဆီးထားေသာ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားကုိ ျပန္လႊတ္ေပးရန္ အစုိးရထံ ေတာင္းဆုိခဲ့သည္။ သုိ႕ရာတြင္ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ား မရသျဖင့္ ဒီဇင္ဘာ ၁၅ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ရွိ ေက်ာင္းေပါင္းစံု မွ ေက်ာင္းသားမ်ား သည္ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းဝင္းအတြင္း စုရုံးၿပီးေနာက္ ပုဒ္မ ၁၄၄ ကုိ ကန္႕ကြက္သည့္အေနႏွင့္ စီတန္း လမ္းေလွ်ာက္ ဆႏၵျပၾကသည္။ ထုိသုိ႕ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္ ဆႏၵျပရာတြင္ ကုိေအာင္ေက်ာ္သည္ ဦးေဆာင္အဖြဲ႕တြင္ ပါဝင္ၿပီး ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားကုိ ေရွ႕မွတုိင္၍ လုိက္ပါခဲ့သည္။
ထုိသုိ႕ ဆႏၵျပ၍ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကို အစုိးရက မလုိက္ေလ်ာသျဖင့္ အစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႀကိဳးကုိင္ရာျဖစ္ေသာ အတြင္းဝန္ရုံးႀကီးကုိ ဝုိင္း၍ အာဏာဖီဆန္သည့္ သေဘာႏွင့္ ဆႏၵျပရန္ ဆံုးျဖတ္ၾကေလသည္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အတုိင္း ဒီဇင္ဘာ ၂၀ ရက္ေန႕ နံနက္တြင္ ေက်ာင္းေပါင္းစံုမွ ေက်ာင္းသား တစ္ေသာင္းေက်ာ္ႏွင့္ အတြင္းဝန္ရုံးကုိ ဝုိင္း၍ ဆႏၵျပၾကရာ ကုိေအာင္ေက်ာ္က သူရိယသတင္းစာတုိက္ဘက္ အတြင္းရုံး အဝင္ေပါက္ဘက္၌ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ားႏွင့္ ဆႏၵျပ သပိတ္ထားရာ၌ ေခါင္းေဆာင္ရေလသည္။ ယင္းသုိ႕ ဆႏၵျပသပိတ္ထားရာ ေန႕လယ္ ၁ နာရီခန္႕တြင္ အတြင္းဝန္ရုံးႀကီးသည္ ဘာမွ်လုပ္၍ မရသျဖင့္ ရုံးႀကီးကုိ ပိတ္လုိက္ရသည္။
ထုိအခါ ေက်ာင္းသားမ်ား တပ္ေခါက္ျပန္မည္အျပဳတြင္ လက္နက္ဟူ၍ အပ္တစ္ေခါင္းမွ် မပါေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားအား နယ္ခ်ဲ႕ လက္ပါးေစ ပုလိပ္မ်ားက နံပါတ္တုတ္ျဖင့္ အတင္းဝင္ေရာက္ ရုိက္ႏွက္ရာ ကုိေအာင္ေက်ာ္ အပါအဝင္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူ ၂၀၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရရွိခဲ့သည္။ ကုိေအာင္ေက်ာ္၏ ဒဏ္ရာသည္ ျပင္းထန္သျဖင့္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႕ မြန္းလြဲ ၂ နာရီတြင္ ရန္ကုန္ ေဆးရုံႀကီး၌ သူခ်စ္ျမတ္ႏုိးလွေသာ တုိင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးကုိ စြန္႕ခြာသြားရေလသည္။
ကုိေအာင္ေက်ာ္၏ စ်ာပနသည္ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလံုးအား တပ္လွန္႕ႏွိဳးသကဲ့သုိ႕ ႏုိးၾကားမွဳကုိ ျဖစ္ေစသည္။
``အသက္ေသခ်င္ေသပါေစ၊ ေနာက္လူမ်ား အတုယူဖြယ္ အလုပ္တစ္ခုကို လုပ္ျပခ်င္သည္``ဟု ေျပာခဲ့ဖူးရာ ကုိေအာင္ေက်ာ္၏ ဆႏၵကား ျပည့္ဝခဲ့သည္ဟု ဆုိရေပမည္။
ကုိေအာင္ေက်ာ္သည္ အမ်ဳိးသား စိတ္ျပင္းထန္ရုံမွ်မက စာေပဘက္၌လည္း ဝါသနာထံုသူျဖစ္သည္။ ေကာလိပ္ေက်ာင္းေရာက္၍ မၾကာခင္မွာပင္ စာေရးဆရာႀကီး မဟာေဆြႏွင့္ ခင္မင္ ရင္းႏွီးသြားခဲ့သည္။ စာေရးဆရာႀကီး မဟာေဆြႏွင့္ စာေပေရးရာမ်ားကုိ အၿမဲတမ္း သြားေရာက္ ေဆြးေႏြးေလ့ ရွိသည္။ တစ္ေန႕တြင္ မဟာေဆြက သူရိယမဂၢဇင္းတြင္ သူေရးေသာ ``ေထာင္က်ခ်င္သူ`` ဝတၳဳအေၾကာင္း ေျပာဆုိရာ ကိုေအာင္ေက်ာ္က မဟာေဆြအား ဆရာႀကီး ေရးတဲ့ ဝတၱဳကုိ အဂၤလိပ္လုိ ဖတ္ဖူးေၾကာင္း ေျပာလုိက္သျဖင့္ မဟာေဆြက အဂၤလိပ္ ဝတၱဳတစ္ပုဒ္ကုိ မွီးထားေၾကာင္း ဝန္ခံရဖူးေလသည္။
ကုိေအာင္ေက်ာ္ ကုိယ္တုိင္လည္း ဂႏၳေလာက မဂၢဇင္းတြင္ ေအာင္ေက်ာ္ အမည္ႏွင့္ စာတုိေပစမ်ား ေရးသားခဲ့ဖူးသည္။
ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္ ေက်ာင္းတုိက္ မဂၢဇင္းတြင္လည္း စာေပေဆာင္းပါး ကဗ်ာမ်ား ေရးသားခဲ့သည္။ ကုိေအာင္ေက်ာ္သည္ ႏုိင္ငံေရးစာေပမ်ားကုိ အၿမဲမျပတ္ ဖတ္ရွဳသူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္ နဲ႕ ပတ္သတ္တဲ့ သီခ်င္းစာသားေလးမ်ားကုိ ရွာေဖြ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။ သီခ်င္း အသံဖုိင္ကုိေတာ့ အင္တာနက္မွာလည္း ရွာေဖြလုိ႕ မေတြ႕တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ စာသားေလးမ်ားကုိပဲ သီခ်င္းသံစဥ္ ပံုစံျဖင့္ သီဆုိ ႏုိင္ၾကပါသည္။
ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္သီခ်င္း
(အို ဆိုးတဲ့ၾကမၼာ ကိုယ္က်ဳိးတြက္မပါ သယ္ပိုးရြက္ရာ၊ သနားသေနာ္ ေနမ်ဳိးသီဟသူေက်ာ္ ရဲေဘာ္ ရဲေဘာ္ တို႔ရဲေဘာ္။ )၂
တားဆီးခ်ဳပ္ခ်ယ္ တတိုင္းလံုးညွဳိးငယ္၊ ျပဳပေလ ထုေခ် ဥပေဒအတြက္ကယ္ ရက္စက္ပါေပ့ေနာ္။ အိုရဲေဘာ္ တို႔ရဲေဘာ္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ရဲေဘာ္ ဘဒၵကမၻာေျမ ကမၻာမေၾက ေၾကြးေၾကာ္ ေနာင္ဥဒါန္း မေၾကႏိုင္သေနာ္ ရဲဆုပန္ခဲ့သေသာ္။
ေခါင္းေဆာင္လမ္းျပ ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္ အသက္ေတာင္ မမက္ေပါင္ စြန္႔စားသေနာ္၊ တို႔တေတြ မေက်ခ်မ္းႏိုင္ဘူးေနာ္။ ။
အာဇာနည္ ကုိေအာင္ေက်ာ္
ေက်ာင္းသားတုိ႕အေပၚေကာင္းစားဖုိ႕ေမွ်ာ္၊ ႀကိဳးစားတဲ့ ကုိေအာင္ေက်ာ္၊ သတ္ပုတ္ခုိင္းတဲ့ ေမာင္ဘေမာ္၊ ဗမာျပည္ႀကီးအေရးေတာ္ သူက ဖိစီးေနေသးသေနာ္၊ ဒဏ္ရာရေအာင္ တုိ႕ေက်ာင္းေတာ္ တပ္ကုိ သတ္ျဖတ္လုိက္တဲ့ ေရႊဉာဏ္ေတာ္၊ ပုလိပ္မ်ားနဲ႕ စခန္းသြားတဲ့ ဘေမာ္၊ ရာထူးဂုဏ္ခံုမင္လုိ႕ပဲ မွတ္ေတာ့ေနာ္။
ေမာင္ဘေမာ္ နန္းရင္းဝန္ကုိ ဒီရာထူး ျပဳက်ေလေအာင္ ႀကိဳးစားၾကပါ အေဆြေတာ္၊ တုိ႕ ရဲေဘာ္ အေပါင္း အေဖာ္ေတြ ကုိေအာင္ေက်ာ္ သတၱိဂုဏ္ကုိ ခ်ီးက်ဴးမေမ့နဲ႕ေနာ္၊ ပုဒ္မပုဒ္ထီးမ်ားကုိ ထုတ္ေဖာ္၊ ဘေမာ္ဘဦးတုိ႕က ရွဳပ္သေနာ္။ တုိင္းသူျပည္သားေတြရဲ႕ အေပၚ၊ စာမရီေသြးနဲ႕ အစုိးရအေပၚ၊ တုိ႕ေၾကြးေၾကာ္၊ ေထာင္က်တဲ့ ဥကၠဠဘေမာ္ ကန္႕ကြက္တယ္၊ လႊတ္လုိက္တုိ႕ ရဲေဘာ္။
ခင္မင္စြာျဖင့္…
ေဇာ္သိခၤ
ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမွဳတြင္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢေခါင္းေဆာင္၊ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႕က်င္ေရး ႏွင့္ ဖက္ဆစ္ ဆန္႕က်င္ေရးသမား၊ ေလထီး သင္တန္းသားအျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ စစ္ၿပီး ဖဆပလ ဗဟုိဦးစီး အဖြဲ႕ဝင္၊ ဗမာျပည္ ကြန္ပ်ဴနစ္ပါတီ ဗဟုိေကာ္မတီဝင္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသည္။ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး ကာလကပင္ ‘ေတာ္လွန္ေရး ၿပီးလုိ႕ တုိင္းျပည္ လြတ္လပ္ရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ႏုိင္ငံေရး မလုပ္ေတာ့ဘူး၊ စာေပနယ္ ဒါမွမဟုတ္ အႏုပညာ နယ္ထဲဝင္မယ္ဗ်ာ’ ဟုေျပာခဲ့ရာ သခင္တင္ျမက `အႏုပညာစိတ္ႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ခဲ့သူ` ဟု မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။ ေျပာသည့္ အတုိင္းပင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက သံတြဲခရုိင္မွ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္အမည္တင္သြင္းလုိသည္ကုိ ေတာင္းပန္၍ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာဌာန၌ ျမန္မာစာနည္းျပ အျဖစ္ အလုပ္ဝင္ၿပီး ပညာေရး၊ စာေပ၊ အႏုပညာတာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ကထိက ဦးေက်ာ္ရင္ အမည္ျဖင့္ထင္ရွား၍ ဆုိဗီယက္ ျပည္ေထာင္စု(ရုရွား ျပည္ေထာင္စု) ေမာ္စကုိ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဆက္သြယ္ေရး တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာ ဧည့္ပါေမာကၡ၊ မႏၱေလး ဝိဇၨာႏွင့္ သိပၸံ တကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ တာဝန္မ်ား ေပးအပ္ခံရသည္။ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ဘဝတြင္ အထက္ဗမာျပည္ စာေရစးဆရာ အသင္း စကားေျပ ေကာ္မရွင္က တင္သြင္းေသာ ``ဗမာစာေပအေရးအသား`` စာတမ္းကုိ ဆင္သြားရင္ လမ္းျဖစ္တယ္`` ဟု ေထာက္ခံခဲ့သည္။
ေက်ာ္ရင္၊ဦး၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္
၁၉၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္ ၾကာသာပေတးေန႕တြင္ ရခုိင္ျပည္ သံတြဲၿမိဳ႕၌ ဖြားသည္။ အဖ ခရုိင္ဝန္ ရုံးစာေရးႀကီး ဦးဖုိးဦး အမိ ေဒၚျမရင္ ျဖစ္သည္ တစ္ဦးတည္းေသာသား၊ အမည္ ေမာင္ေက်ာ္ရင္ ျဖစ္သည္။ ၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ဖခင္ ကြယ္လြန္သည္။ အဘုိး ေရႊပန္းတိမ္ ဆရာႀကီး ဦးဖုိး၊ အဘြား ေဒၚေရႊဥတုိ႕ လက္တြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့သည္။
သံတြဲ ေအဘီအမ္ ေက်ာင္းတြင္ စတင္ပညာသင္သည္။ ထုိ႕ေနာက္ သံတြဲ အစုိးရ အထက္တန္းေက်ာင္း ေျပာင္း၍ ပညာသင္ရာ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ၁၀ တန္း စာေမးပြဲေအာင္သည္။ ဘာသာတြဲမွား၍ တကၠသုိလ္ဝင္ခြင္မရ။ ၁၉၃၅-၃၆ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ဆရာျဖစ္သင္ တီတီစီတြင္ ပညာသင္၍ တကၠသုိလ္ဝင္တန္း ေအာင္သည္။ တီတီစီတြင္ ပညာသင္ၾကားေနစဥ္ တစ္ျပည္လံုး ၁၀ တန္းေက်ာင္းသားမ်ား စာစီစာကုး ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ပထမ ရခဲ့သည္။ ၁၉၃၆-၄၀ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္၌ ပညာဆည္းပူး၍ ဘီေအဘြဲ႕ရသည္။
တကၠသုိလ္တြင္ ပညာ သင္ၾကားေနစဥ္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ(တကသ) အလုပ္အမွဳေဆာင္၊ ဗမာ ႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ(ဗကသ) ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ဝါဒျဖန္႕ခ်ိေရး တာဝန္ခံအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၃၈ ကုလားျမန္မာ အဓိကရုဏ္းတြင္ သံတြဲၿမိဳ႕ ေအးခ်မ္းသာယာေရးအတြက္ ရခုိင္လူငယ္မ်ားကုိ ဦးေဆာင္ၿပီး မူဆလင္လူငယ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္၊ တုိ႕ဗမာ အစည္းအရုံးဝင္တစ္ဦးအျဖစ္ သံတြဲျပန္၍ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႕က်င္ေရး လက္ရံုးတပ္မ်ား ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းသည္။ စစ္ေရး ႏုိင္ငံေရး သင္တန္းမ်ားအတြက္ စည္းရုံး ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။
၁၉၄၂ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား ဆုတ္ခြာစဥ္ သံတြဲခရုိင္ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့သည္။ သံတြဲခရုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ဘီအုိင္ေအ တပ္မွဴး ဗုိလ္ရန္ေအာင္(ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္) ႏွင့္အတူ စီစဥ္၍ ခရုိင္အုပ္ခ်ဳပ္အဖြဲ႕ဥကၠဌ တာဝန္ကုိ ယာယီ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ သခင္တင္ႏွင့္အတူ ဖက္ဆစ္ဆန္႕က်င္ေရးအတြက္ တရုတ္ ႏုိင္ငံသြားရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚတြင္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ေဆာင္ရြက္ေနေသာ သခင္စုိး၏ ႏုိင္ငံေရးသင္တန္းကုိ သခင္ဗဟိန္း(ကိုထြန္းလွဳိင္)၊ မခင္ႀကီး(မသန္းျမင့္)၊ ကုိစံတင္(ရခုိင္ကုိထြန္းဦး) တုိ႕ႏွင့္ အတူ ကုိဘကြန္း အမည္ျဖင့္ တက္ေရာက္သည္။ ဖက္ဆစ္ ဆန္႕က်င္ေရးအတြက္ သခင္သန္းထြန္း ဦးေဆာင္ေသာ အုပ္စုႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္သည္။
၁၉၄၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ သခင္တင္ေရႊ၊ မျမရီ(ေက်ာက္ဆည္) ႏွင့္ ကုိညိဳထြန္း ( ဝန္ႀကီးေဟာင္း၊ သံအမတ္ေဟာင္း) တုိ႕ကုိ ဂြၿမိဳ႕ျဖတ္၍ အဂၤလိပ္စစ္သေဘၤာျဖင့္ အိႏၵိယရွိ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ျပည္ပတာဝန္ခံ ကုိသိန္းေဖ(သိန္းေဖျမင့္) ထံ တာဝန္ယူ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္ ဇူလုိင္လတြင္ သခင္သန္းထြန္း၏ အစီစဥ္ျဖင့္ ခင္ဗုိ(အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္) မန္းဝင္းေမာင္(တတိယေျမာက္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ သမၼတ) ကုိအုန္းေမာင္( ေလထီး ဦးအုန္းေမာင္)၊ ကုိစုိးေမာင္(ဗုိလ္မွဴး ခ်စ္ေကာင္း)၊ တုိ႕ႏွင့္အတူ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ေလထီးသင္တန္းႏွင့္ စစ္သင္တန္းတက္ရန္ အိႏိၵယသုိ႕ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ေလထီးသင္တန္းႏွင့္ စစ္သင္တန္းကို သီရိလကၤာႏွင့္ အိႏၵိယတြင္ တက္ေရာက္သည္။ ကာလကတၱားရွိ ဘံုရိပ္သာေခၚဆန္းေဒး ဗီလာ၌ ကုိသိန္းေဖ(သိန္းေဖျမင့္) ေခါင္းေဆာင္၍ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး အတြက္ သင္တန္းမ်ားေပးရာ ကုိေက်ာ္ရင္ သည္ ႏုိင္ငံေရး သင္တန္းတာဝန္ခံအျဖစ္ နယ္ခ်ဲ႕စစ္ပြဲမွ ျပည္သူ႕စစ္ပြဲမ်ား အျဖစ္သို႕ ေျပာင္းလဲလာပံု၊ ျပည္သူ႕စစ္ သေဘာတရားကုိ ပုိ႕ခ်သည္။ စစ္အၿပီး ယင္းပုိ႕ခ် ခ်က္ကုိ အေျခခံ၍ ``နယ္ခ်ဲ႕စစ္မွ လူထုစစ္သုိ႕`` အမည္ျဖင့္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ ႀကီးပြားေရး (လူထု) စာအုပ္တုိက္က ပံုႏွိပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္း ေလထီးအစမ္းခုန္ ေလ့က်င့္စဥ္ ေျခခံုရုိး က်ိဳး၍ ေဆးရံတက္ေရာက္ ကုသရာ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္းတြင္ ကုိသိန္းေဖႏွင့္အတူ ကာလကတၠား၌ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။
ဖက္ဆစ္ ဂ်န္ပန္မ်ား မႏၱေလးမွ ဆုတ္ခြာသြားၿပီးေနာက္ မႏၱေလးၿမိဳ႕တြင္ ႀကီးပြားေရး ဦးလွ(လူထု)၊ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္တုိ႕ႏွင့္အတူ အထက္ဗမာျပည္ ဖက္ဆစ္ဆန္႕က်င္ တုိက္ဖ်က္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ (ဖတပလ) ကုိဖြဲ႕စည္းသည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၂၀ ရက္ေန႕မွ ၂၇ ရက္ေန႕အထိ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕စမ္းေခ်ာင္းရပ္၊ ဗကရာလမ္း၊ အမွတ္ ၁၃၈ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဌာနခ်ဳပ္၌ က်င္းပေသာ ဒုတိယအႀကိမ္ ကြန္ဂရက္တြင္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဗဟုိေကာ္မတီဝင္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။ ဖတပလ(ဖဆပလ) ဗဟုိ ဦးစီးအဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ သံတြဲနယ္ ေတာင္သူလယ္သမား သမဂၢ ညီလာခံကုိ ဦးေဆာင္က်င္းပ၍ ေတာင္သူလယ္သမားဘဝ သရုပ္ေဖာ္ ျပဇာတ္ကုိ ဦးစီးတင္ဆက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ၂ ျခမ္းကြဲရာ သခင္ သန္းထြန္းႏွင့္ ဦးသိန္းေဖ(ျမင့္) ဦးေဆာင္ေသာ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ(အလံျဖဴ) ဗဟုိေကာ္မတီဝင္ျဖစ္ခဲ့သည္။
ကြန္ျမင္နစ္ပါတီ အကြဲအၿပဲ၊ ရခိုင္ျပည္ သံတြဲခရုိင္ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ သံတြဲခရုိင္ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ လ်ာထားမွဳကုိ ေတာင္းပန္၍ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာဌာနတြင္ နည္းျပအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ျမန္မာစာ မဟာဝိဇၨာတန္းအတြက္``ျမန္မာစကားပံုသမိုင္း`` တင္သြင္းၿပီး ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ မဟာဝိဇၨာဘြဲ႕ ရသည္။ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာဌာန၌ လက္ေထာက္ကထိက၊ ကထိက တာဝန္မ်ား ထမ္းေဆာင္၍ ၁၉၆၂-၆၄ ခုႏွစ္တြင္ ဆုိဗီယက္ယူနီယံ(ရုရွား)၊ ေမာ္စကုိ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဆက္သြယ္ေရး တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာဧည့္ပါေမာကၡ၊ ၁၉၆၄-၆၆ ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလး ဝိဇၨာႏွင့္သိပၸံ တကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
ငယ္စဥ္ကပင္ စာေပ အႏုပညာဝါသနာ ထက္သန္သည္။ ၁၃ ႏွစ္အရြယ္တြင္ စာ စေရးသည္။ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားဘဝ ျပဇာတ္စာေပကုိ အထူးေလ့လာ၍ တစ္ခန္းရပ္ ျပဇာတ္မ်ားေရးသားသည္။ ျပဇာတ္ႏွင့္ စာေပေဝဖန္မွဳအတက္ပညာ ထြန္းကားေရးအတြက္ ႀကိဳပမ္း ေဆာင္ရြက္သည္။ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာ ဌာနတြင္ အမွဳထမ္း ေနစဥ္ စာေပဗိမာန္ သုခမိန္အဖြဲ႕ဝင္၊ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ႏွစ္လည္မဂၢဇင္းတုိ႕တြင္ ျမန္မာစာ က႑ အတုိင္ပင္ခံ စာတည္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ စာေရးဆရာ အသင္း အလုပ္အမွဳေဆာင္ (၁၉၅၀-၅၁)၊ တကၠသုိလ္ အႏုပညာ အသင္း ဦးေဆာင္သူ တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ျမန္မာစာဌာန အတြက္ က်ပင္းတရားစာ၊ ေနမိငရဲခန္းပ်ဳိ႕(၁၉၅၃)၊ ရခုိင္မင္းသမီး ဧခ်င္း(၁၉၅၆)၊ ပလလဲဆင္မင္းပ်ဳိ႕တုိ႕ တည္းျဖတ္ေပးခဲ့သည္။ ဇင္းဒါး အက်ဥ္းသား(၁၉၃၈)၊ ကညြတ္ရုိး ဗုိလ္ခ်ဳပ္(၁၉၄၅)၊ မွတ္မိသမွ် လီနင္၊ ပထမတြဲ၊ နယ္ခ်ဲ႕စစ္မွ လူထုစစ္သုိ႕(၁၉၄၅) ဆြာမိ ဝိေဝကနႏၵာ(၁၉၅-)၊ မက္စ္ဝါဒႏွင့္ ဘာသာေဝါဟာရ (၁၉၅၄) တုိ႕ ျပဳစု ခဲ့သည္။
၁၉၆၆ ခုႏွစ္ မတ္လ ၃၀ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျပည္သူ႕ေဆးရုံုႀကီး၌ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္၌ ဇနီး ေဒၚျဖဴ၊ သား (ကုိဉာဏ္ထြန္းေအာင္)၊ သမီး (မတူးတူး) က်န္ရစ္ခဲ့ပါသည္။
ျပည္သူ႕ေခတ္ ဂ်ာနယ္ အတြဲ ၂ ၊ အမွတ္ ၇၃ ၊ ၂၀၁၁ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ (၁၅)ရက္ ေန႕ ပါ ေမာင္ေဇယ်ာ ရဲ႕ ေေဆာင္းပါးကုိ ျပန္လည္ ေရးသားေဖာ္ျပသည္။
ခင္မင္စြာျဖင့္…
ေဇာ္သိခၤ
ႏုိ၀င္ဘာ(၂၃)ရက္ေန႕တြင္ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းတာခ်ီလိတ္ၿမိဳ႕တြင္ ေမတၱာရွင္ဆရာေတာ္မွေန႕တရားပြဲ ေဟာ ေပးခဲ့ပါသည္။အဆုိပါေန႕တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ အခမ္းအနားတစ္ခုမွ ပင့္ဖိတ္ထားသျဖင့္ အခ်ိန္မွီၾကြရန္ ေန႕ပြဲေဟာေပးခဲ့ၿပီးရန္ကုန္သို႕အခ်ိန္မွီၾကြႏိုင္ရန္အတြက္ အဆိုပါ၂၃ ရက္ေန႕မွာပင္ေလယဥ္ခရီးျဖင့္ ၾကြေတာ္မူခဲ့ပါသည္။တရားပြဲပိတ္ခံရသည့္သတင္းမ်ားထြက္ေပၚလွ်က္ရွိရာ အဆိုပါေကာလဟာလ သတင္းမ်ား သည္ မွန္ကန္မႈမရွိပါေၾကာင္းသိေစအပ္ပါသည္။ယခုအခ်ိန္အထိ တရားပြဲမ်ားဆက္လက္ေဟာၾကားေပးလွ်က္ရွိပါသည္။ ၂၀၁၂ ႏွစ္အကုန္အထိ တရားပြဲရက္မ်ားျပည့္ေန႕ၿပီျဖစ္ပါသည္။ တရားပြဲပင့္ေလွ်ာက္လိုသူမ်ား mettashinsayadaw@gmail.com သို႕ဆက္သြယ္ၿပီးေလွ်ာက္လႊာတင္ထားႏိုင္ၾကပါသည္။
 |
/
