မန္းတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ရင္ (၁၉၁၆-၁၉၆၆)

ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမွဳတြင္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢေခါင္းေဆာင္၊ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႕က်င္ေရး ႏွင့္ ဖက္ဆစ္ ဆန္႕က်င္ေရးသမား၊ ေလထီး သင္တန္းသားအျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ စစ္ၿပီး ဖဆပလ ဗဟုိဦးစီး အဖြဲ႕ဝင္၊ ဗမာျပည္ ကြန္ပ်ဴနစ္ပါတီ ဗဟုိေကာ္မတီဝင္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသည္။ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး ကာလကပင္ ‘ေတာ္လွန္ေရး ၿပီးလုိ႕ တုိင္းျပည္ လြတ္လပ္ရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ႏုိင္ငံေရး မလုပ္ေတာ့ဘူး၊ စာေပနယ္ ဒါမွမဟုတ္ အႏုပညာ နယ္ထဲဝင္မယ္ဗ်ာ’ ဟုေျပာခဲ့ရာ သခင္တင္ျမက `အႏုပညာစိတ္ႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ခဲ့သူ` ဟု မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။ ေျပာသည့္ အတုိင္းပင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက သံတြဲခရုိင္မွ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္အမည္တင္သြင္းလုိသည္ကုိ ေတာင္းပန္၍ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာဌာန၌ ျမန္မာစာနည္းျပ အျဖစ္ အလုပ္ဝင္ၿပီး ပညာေရး၊ စာေပ၊ အႏုပညာတာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ကထိက ဦးေက်ာ္ရင္ အမည္ျဖင့္ထင္ရွား၍ ဆုိဗီယက္ ျပည္ေထာင္စု(ရုရွား ျပည္ေထာင္စု) ေမာ္စကုိ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဆက္သြယ္ေရး တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာ ဧည့္ပါေမာကၡ၊ မႏၱေလး ဝိဇၨာႏွင့္ သိပၸံ တကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ တာဝန္မ်ား ေပးအပ္ခံရသည္။ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ဘဝတြင္ အထက္ဗမာျပည္ စာေရစးဆရာ အသင္း စကားေျပ ေကာ္မရွင္က တင္သြင္းေသာ ``ဗမာစာေပအေရးအသား`` စာတမ္းကုိ ဆင္သြားရင္ လမ္းျဖစ္တယ္`` ဟု ေထာက္ခံခဲ့သည္။

ေက်ာ္ရင္၊ဦး၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္

၁၉၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္ ၾကာသာပေတးေန႕တြင္ ရခုိင္ျပည္ သံတြဲၿမိဳ႕၌ ဖြားသည္။ အဖ ခရုိင္ဝန္ ရုံးစာေရးႀကီး ဦးဖုိးဦး အမိ ေဒၚျမရင္ ျဖစ္သည္ တစ္ဦးတည္းေသာသား၊ အမည္ ေမာင္ေက်ာ္ရင္ ျဖစ္သည္။ ၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ဖခင္ ကြယ္လြန္သည္။ အဘုိး ေရႊပန္းတိမ္ ဆရာႀကီး ဦးဖုိး၊ အဘြား ေဒၚေရႊဥတုိ႕ လက္တြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့သည္။

သံတြဲ ေအဘီအမ္ ေက်ာင္းတြင္ စတင္ပညာသင္သည္။ ထုိ႕ေနာက္ သံတြဲ အစုိးရ အထက္တန္းေက်ာင္း ေျပာင္း၍ ပညာသင္ရာ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ၁၀ တန္း စာေမးပြဲေအာင္သည္။ ဘာသာတြဲမွား၍ တကၠသုိလ္ဝင္ခြင္မရ။ ၁၉၃၅-၃၆ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ဆရာျဖစ္သင္ တီတီစီတြင္ ပညာသင္၍ တကၠသုိလ္ဝင္တန္း ေအာင္သည္။ တီတီစီတြင္ ပညာသင္ၾကားေနစဥ္ တစ္ျပည္လံုး ၁၀ တန္းေက်ာင္းသားမ်ား စာစီစာကုး ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ပထမ ရခဲ့သည္။ ၁၉၃၆-၄၀ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္၌ ပညာဆည္းပူး၍ ဘီေအဘြဲ႕ရသည္။

တကၠသုိလ္တြင္ ပညာ သင္ၾကားေနစဥ္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ(တကသ) အလုပ္အမွဳေဆာင္၊ ဗမာ ႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ(ဗကသ) ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ဝါဒျဖန္႕ခ်ိေရး တာဝန္ခံအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၃၈ ကုလားျမန္မာ အဓိကရုဏ္းတြင္ သံတြဲၿမိဳ႕ ေအးခ်မ္းသာယာေရးအတြက္ ရခုိင္လူငယ္မ်ားကုိ ဦးေဆာင္ၿပီး မူဆလင္လူငယ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္၊ တုိ႕ဗမာ အစည္းအရုံးဝင္တစ္ဦးအျဖစ္ သံတြဲျပန္၍ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႕က်င္ေရး လက္ရံုးတပ္မ်ား ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းသည္။ စစ္ေရး ႏုိင္ငံေရး သင္တန္းမ်ားအတြက္ စည္းရုံး ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။

၁၉၄၂ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား ဆုတ္ခြာစဥ္ သံတြဲခရုိင္ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့သည္။ သံတြဲခရုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ဘီအုိင္ေအ တပ္မွဴး ဗုိလ္ရန္ေအာင္(ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္) ႏွင့္အတူ စီစဥ္၍ ခရုိင္အုပ္ခ်ဳပ္အဖြဲ႕ဥကၠဌ တာဝန္ကုိ ယာယီ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ သခင္တင္ႏွင့္အတူ ဖက္ဆစ္ဆန္႕က်င္ေရးအတြက္ တရုတ္ ႏုိင္ငံသြားရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚတြင္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ေဆာင္ရြက္ေနေသာ သခင္စုိး၏ ႏုိင္ငံေရးသင္တန္းကုိ သခင္ဗဟိန္း(ကိုထြန္းလွဳိင္)၊ မခင္ႀကီး(မသန္းျမင့္)၊ ကုိစံတင္(ရခုိင္ကုိထြန္းဦး) တုိ႕ႏွင့္ အတူ ကုိဘကြန္း အမည္ျဖင့္ တက္ေရာက္သည္။ ဖက္ဆစ္ ဆန္႕က်င္ေရးအတြက္ သခင္သန္းထြန္း ဦးေဆာင္ေသာ အုပ္စုႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္သည္။

၁၉၄၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ သခင္တင္ေရႊ၊ မျမရီ(ေက်ာက္ဆည္) ႏွင့္ ကုိညိဳထြန္း ( ဝန္ႀကီးေဟာင္း၊ သံအမတ္ေဟာင္း) တုိ႕ကုိ ဂြၿမိဳ႕ျဖတ္၍ အဂၤလိပ္စစ္သေဘၤာျဖင့္ အိႏၵိယရွိ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ျပည္ပတာဝန္ခံ ကုိသိန္းေဖ(သိန္းေဖျမင့္) ထံ တာဝန္ယူ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္ ဇူလုိင္လတြင္ သခင္သန္းထြန္း၏ အစီစဥ္ျဖင့္ ခင္ဗုိ(အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္) မန္းဝင္းေမာင္(တတိယေျမာက္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ သမၼတ) ကုိအုန္းေမာင္( ေလထီး ဦးအုန္းေမာင္)၊ ကုိစုိးေမာင္(ဗုိလ္မွဴး ခ်စ္ေကာင္း)၊ တုိ႕ႏွင့္အတူ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ေလထီးသင္တန္းႏွင့္ စစ္သင္တန္းတက္ရန္ အိႏိၵယသုိ႕ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ေလထီးသင္တန္းႏွင့္ စစ္သင္တန္းကို သီရိလကၤာႏွင့္ အိႏၵိယတြင္ တက္ေရာက္သည္။ ကာလကတၱားရွိ ဘံုရိပ္သာေခၚဆန္းေဒး ဗီလာ၌ ကုိသိန္းေဖ(သိန္းေဖျမင့္) ေခါင္းေဆာင္၍ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး အတြက္ သင္တန္းမ်ားေပးရာ ကုိေက်ာ္ရင္ သည္ ႏုိင္ငံေရး သင္တန္းတာဝန္ခံအျဖစ္ နယ္ခ်ဲ႕စစ္ပြဲမွ ျပည္သူ႕စစ္ပြဲမ်ား အျဖစ္သို႕ ေျပာင္းလဲလာပံု၊ ျပည္သူ႕စစ္ သေဘာတရားကုိ ပုိ႕ခ်သည္။ စစ္အၿပီး ယင္းပုိ႕ခ် ခ်က္ကုိ အေျခခံ၍ ``နယ္ခ်ဲ႕စစ္မွ လူထုစစ္သုိ႕`` အမည္ျဖင့္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ ႀကီးပြားေရး (လူထု) စာအုပ္တုိက္က ပံုႏွိပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္း ေလထီးအစမ္းခုန္ ေလ့က်င့္စဥ္ ေျခခံုရုိး က်ိဳး၍ ေဆးရံတက္ေရာက္ ကုသရာ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္းတြင္ ကုိသိန္းေဖႏွင့္အတူ ကာလကတၠား၌ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။

ဖက္ဆစ္ ဂ်န္ပန္မ်ား မႏၱေလးမွ ဆုတ္ခြာသြားၿပီးေနာက္ မႏၱေလးၿမိဳ႕တြင္ ႀကီးပြားေရး ဦးလွ(လူထု)၊ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္တုိ႕ႏွင့္အတူ အထက္ဗမာျပည္ ဖက္ဆစ္ဆန္႕က်င္ တုိက္ဖ်က္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ (ဖတပလ) ကုိဖြဲ႕စည္းသည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၂၀ ရက္ေန႕မွ ၂၇ ရက္ေန႕အထိ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕စမ္းေခ်ာင္းရပ္၊ ဗကရာလမ္း၊ အမွတ္ ၁၃၈ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဌာနခ်ဳပ္၌ က်င္းပေသာ ဒုတိယအႀကိမ္ ကြန္ဂရက္တြင္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဗဟုိေကာ္မတီဝင္ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။ ဖတပလ(ဖဆပလ) ဗဟုိ ဦးစီးအဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ သံတြဲနယ္ ေတာင္သူလယ္သမား သမဂၢ ညီလာခံကုိ ဦးေဆာင္က်င္းပ၍ ေတာင္သူလယ္သမားဘဝ သရုပ္ေဖာ္ ျပဇာတ္ကုိ ဦးစီးတင္ဆက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ၂ ျခမ္းကြဲရာ သခင္ သန္းထြန္းႏွင့္ ဦးသိန္းေဖ(ျမင့္) ဦးေဆာင္ေသာ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ(အလံျဖဴ) ဗဟုိေကာ္မတီဝင္ျဖစ္ခဲ့သည္။

ကြန္ျမင္နစ္ပါတီ အကြဲအၿပဲ၊ ရခိုင္ျပည္ သံတြဲခရုိင္ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ သံတြဲခရုိင္ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ လ်ာထားမွဳကုိ ေတာင္းပန္၍ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာဌာနတြင္ နည္းျပအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ျမန္မာစာ မဟာဝိဇၨာတန္းအတြက္``ျမန္မာစကားပံုသမိုင္း`` တင္သြင္းၿပီး ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ မဟာဝိဇၨာဘြဲ႕ ရသည္။ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာဌာန၌ လက္ေထာက္ကထိက၊ ကထိက တာဝန္မ်ား ထမ္းေဆာင္၍ ၁၉၆၂-၆၄ ခုႏွစ္တြင္ ဆုိဗီယက္ယူနီယံ(ရုရွား)၊ ေမာ္စကုိ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဆက္သြယ္ေရး တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာဧည့္ပါေမာကၡ၊ ၁၉၆၄-၆၆ ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလး ဝိဇၨာႏွင့္သိပၸံ တကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

ငယ္စဥ္ကပင္ စာေပ အႏုပညာဝါသနာ ထက္သန္သည္။ ၁၃ ႏွစ္အရြယ္တြင္ စာ စေရးသည္။ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားဘဝ ျပဇာတ္စာေပကုိ အထူးေလ့လာ၍ တစ္ခန္းရပ္ ျပဇာတ္မ်ားေရးသားသည္။ ျပဇာတ္ႏွင့္ စာေပေဝဖန္မွဳအတက္ပညာ ထြန္းကားေရးအတြက္ ႀကိဳပမ္း ေဆာင္ရြက္သည္။ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ျမန္မာစာ ဌာနတြင္ အမွဳထမ္း ေနစဥ္ စာေပဗိမာန္ သုခမိန္အဖြဲ႕ဝင္၊ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ႏွစ္လည္မဂၢဇင္းတုိ႕တြင္ ျမန္မာစာ က႑ အတုိင္ပင္ခံ စာတည္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ စာေရးဆရာ အသင္း အလုပ္အမွဳေဆာင္ (၁၉၅၀-၅၁)၊ တကၠသုိလ္ အႏုပညာ အသင္း ဦးေဆာင္သူ တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ျမန္မာစာဌာန အတြက္ က်ပင္းတရားစာ၊ ေနမိငရဲခန္းပ်ဳိ႕(၁၉၅၃)၊ ရခုိင္မင္းသမီး ဧခ်င္း(၁၉၅၆)၊ ပလလဲဆင္မင္းပ်ဳိ႕တုိ႕ တည္းျဖတ္ေပးခဲ့သည္။ ဇင္းဒါး အက်ဥ္းသား(၁၉၃၈)၊ ကညြတ္ရုိး ဗုိလ္ခ်ဳပ္(၁၉၄၅)၊ မွတ္မိသမွ် လီနင္၊ ပထမတြဲ၊ နယ္ခ်ဲ႕စစ္မွ လူထုစစ္သုိ႕(၁၉၄၅) ဆြာမိ ဝိေဝကနႏၵာ(၁၉၅-)၊ မက္စ္ဝါဒႏွင့္ ဘာသာေဝါဟာရ (၁၉၅၄) တုိ႕ ျပဳစု ခဲ့သည္။

၁၉၆၆ ခုႏွစ္ မတ္လ ၃၀ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျပည္သူ႕ေဆးရုံုႀကီး၌ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္၌ ဇနီး ေဒၚျဖဴ၊ သား (ကုိဉာဏ္ထြန္းေအာင္)၊ သမီး (မတူးတူး) က်န္ရစ္ခဲ့ပါသည္။

ျပည္သူ႕ေခတ္ ဂ်ာနယ္ အတြဲ ၂ ၊ အမွတ္ ၇၃ ၊ ၂၀၁၁ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ (၁၅)ရက္ ေန႕ ပါ ေမာင္ေဇယ်ာ ရဲ႕ ေေဆာင္းပါးကုိ ျပန္လည္ ေရးသားေဖာ္ျပသည္။

ခင္မင္စြာျဖင့္…

ေဇာ္သိခၤ